Mijn lieve, bijzondere oma wordt dit jaar tachtig. In al deze jaren en levensfases zijn er vele trends, kleuren, kwaliteiten en soorten kledingstukken voorbij gekomen. In mijn vragen over deze jaren aan textiel probeer ik antwoorden te vinden bij mijn eigen oma, oma Mia. 

Mijn oma groeide als jongste kind op in een gezin met zeven broers en zussen. Hoewel ze een tijdje probeerde om in een andere stad te leven, oversteeg de liefde voor Deventer. Hier woont ze al een groot deel van haar leven samen met mijn opa, met wie ze bijna zestig jaar getrouwd is. Zij kregen drie kinderen, waarvan mijn moeder de oudste. Over de rol van kleding in het leven van mijn oma ben ik erg benieuwd. Hier ga ik dan ook graag met haar over in gesprek. 

Hoe zou je je kledingstijl omschrijven?
Mijn kledingstijl zou ik niet als heel klassiek omschrijven, maar ik houd er wel van om wat netter en gekleder voor de dag te komen.  Als ik de deur uitga, dan vind ik het belangrijk om verzorgde kleding te dragen. Dat heb ik altijd al gehad. Vroeger toen opa bijvoorbeeld de zaak nog had en ik vaak meeging naar zakelijke etentjes droeg ik vaak mantelpakjes. En wanneer wij nu eens een feestje hebben, draag ik graag een nette jurk. Je ziet mij tijdens dat soort gelegenheden ook niet zo snel ik een spijkerbroek. Ik ben ook pas broeken gaan dragen, toen wij minder betrokken raakten bij het bedrijf van opa. 

Wat voor kleding droeg je als kind? 
Vroeger was er niet veel geld voor kleding. Daarnaast was ik ook de jongste thuis, waardoor ik kleding kreeg die mijn zussen al hadden gedragen. Zo ging dat vroeger. Toen ik op de lagere school zat, droeg ik veel jurkjes en rokken. Ik kan mij nog één jurkje goed herinneren: dat was een blauw, geruit jurkje met een kanten kraagje. We hadden ook een naaimachine thuis, waarop kleding werd gemaakt en vermaakt. Dat kwam natuurlijk goed van pas bij een gezin met zoveel kinderen. Pas toen ik zelf geld ging verdienen, kocht ik daarvan vaak nieuwe kledingstukken. 

Hoe kleedde jij je eigen kinderen?
Ik vond het altijd erg belangrijk dat mijn kinderen er goed uitzagen. Daarvoor ging ik altijd naar een goede winkel om kleding te kopen. Wanneer er een speciale gelegenheid was – zoals Pasen of Kerst – kregen ze nieuwe kleding.

Waar let je op bij het kopen van kleding?
Het gekke is dat ik altijd voor dure kleding kies. Dat had ik vroeger al, maar als ik nu ga winkelen heb ik dat nog steeds. Aan het materiaal van een kledingstuk kan ik al voelen of het van goede kwaliteit is of niet. Daar hecht ik ook veel waarde aan en daardoor doe ik ook lang met de kledingstukken die ik koop. 

Wat is het meest bijzondere kledingstuk dat je hebt (gehad)?
Mijn trouwjurk, maar die heb ik helaas niet meer. Van die stof is destijds een wiegje gemaakt. Dat was toen gebruikelijk.  Erg jammer vind ik dat. Wij trouwden in 1964 en ik droeg een korte trouwjurk. Dat was in die tijd niet gewoonlijk. Ik heb die jurk ook in mijn eentje uitgezocht, waardoor ik helemaal zelf kon bepalen wat ik op mijn trouwdag zou dragen. 

Trok je je altijd al weinig aan wat anderen van jouw kleding vinden? 
Ik heb altijd al wel gehad dat ik liever alleen kleding kocht. Zo heb ik ook wel spijt van kleding in mijn kast, omdat iemand anders het bijvoorbeeld erg leuk vond. Als ik het zelf mooi vind, dan koop ik het. 

Op welk moment in je leven voelde jij je het gelukkigst in je kleding? 
Toen ik maat 38 had, dat was ongeveer tien jaar geleden. Ik was toen net afgeslankt en toen kon ik voor mijn gevoel weer prachtige, nieuwe kleding aan. Dit was de periode dat wij ook 50 jaar getrouwd waren en ik een mooie jurk aan kon trekken bij het feest. Hierdoor voelde ik mij weer helemaal gelukkig en fijn in mijn kleding. 

Wat deed/ doe je met kleding dat je niet meer droeg/ draagt?
Vroeger was er geen kledingbak om zomaar kleding in weg te gooien, kleding dat je uiteindelijk niet meer droeg werd bij het restafval gegooid. Voordat je deze kleding wegdeed, was het al helemaal versleten of je gaf kledingstukken weg die nog goed waren om opnieuw te dragen. Dit deed ik vroeger bij mijn eigen kleding dat ik niet meer droeg en kleding van de kinderen. 

Wat vind je van de huidige wegwerpmaatschappij?
Er staan heel veel kledingbakken in de stad of je brengt de kleding naar het Leger Des Heils, dus weggooien vind ik tegenwoordig heel erg. Of het moet echt niet meer te dragen zijn, dat je het een ander ook niet meer kunt laten dragen. Ik denk wel dat er iets aan het veranderen is in gedrag van jongeren die kleding kopen, dat ze niet alleen maar meer kleding kopen in gewone modezaken, maar nu ook in kringloopwinkels. Kijk maar naar jezelf, jij koopt ook bewust kleding en de tweedehands kleding die jij draagt vind ik best mooi. Of je moet echt van die modepopjes hebben, die kopen waarschijnlijk nog wel in gewone winkels veel kleding. 

Wat is het grote verschil van het modestraatbeeld van nu ten opzichte van vroeger?
Laat ik het zo zeggen: Het is fijn om een broek te dragen, maar het jammere is dat het nu lijkt dat er veel minder moeite wordt gedaan om er mooi en gekleed uit te zien. Laatst was ik in het ziekenhuis en toen zag ik mensen allemaal in hetzelfde klofje lopen: een spijkerbroek en een zwarte trui. Echt 70% tot 80% van de mensen loopt in dezelfde kleding, alsof iedereen het gevoel heeft van het zit lekker en het is comfortabel. Je hoeft echt niet heel modebewust te zijn, maar als je de juiste kleding koopt en je kunt het een beetje leuk met elkaar combineren dan kom je al erg ver. Vroeger droegen wij mantelpakjes en een mooie jurk voor een speciale gelegenheid. Zelfs bij een verjaardag van een broer of zus dofte je je al helemaal op. Het is wel zonde dat ik die jurken maar af en toe aan had en ze ook vaak in de kast bleven hangen.

Wat is het grote verschil van het modestraatbeeld van nu ten opzichte van vroeger?
Laat ik het zo zeggen: Het is fijn om een broek te dragen, maar het jammere is dat het nu lijkt dat er veel minder moeite wordt gedaan om er mooi en gekleed uit te zien. Laatst was ik in het ziekenhuis en toen zag ik mensen allemaal in hetzelfde klofje lopen: een spijkerbroek en een zwarte trui. Echt 70% tot 80% van de mensen loopt in dezelfde kleding, alsof iedereen het gevoel heeft van het zit lekker en het is comfortabel. Je hoeft echt niet heel modebewust te zijn, maar als je de juiste kleding koopt en je kunt het een beetje leuk met elkaar combineren dan kom je al erg ver. Vroeger droegen wij mantelpakjes en een mooie jurk voor een speciale gelegenheid. Zelfs bij een verjaardag van een broer of zus dofte je je al helemaal op. Het is wel zonde dat ik die jurken maar af en toe aan had en ze ook vaak in de kast bleven hangen. 

Wat vind je ervan dat de productie van kleding verschoven is naar andere delen van de wereld?
Dat komt alleen maar omdat je daar goedkoop kunt inkopen. Als je soms de verhalen leest of hoort in die landen, hoe die mensen of zelfs kinderen dan behandeld worden… nou daar moet je eigenlijk geen kleren meer willen kopen. Ik vind het triest dat kinderen voor onze kleding moeten werken, want die kinderen moeten ook een opleiding kunnen volgen.

Op welk moment in je leven voelde jij je het gelukkigst in je kleding? 
Nee klopt, maar het overgrote deel van de kleding wordt nog steeds in die productielanden gemaakt.
Als je het niet kunt betalen, koop je eerder dat soort kleding. Aan de ene kant is het fijn dat mensen in productielanden daarmee hun geld van kunnen verdienen, maar aan de andere kant is het toch schandalig dat wij hier alles kunnen kopen en zij niet.

Nee klopt, maar het overgrote deel van de kleding wordt nog steeds in die productielanden gemaakt.
Als je het niet kunt betalen, koop je eerder dat soort kleding. Aan de ene kant is het fijn dat mensen in productielanden daarmee hun geld van kunnen verdienen, maar aan de andere kant is het toch schandalig dat wij hier alles kunnen kopen en zij niet.

Het zal ongeveer 15 – 20 jaar geleden zijn dat het produceren van kleding naar andere delen van de wereld werd verplaatst. Er werd vanaf die periode ook veel meer (goedkoop) geproduceerd door merken en automatisch meer kleding door consumenten gekocht. 
Maar toch denk ik dat tegenwoordig de jongere mensen ook weer steeds meer letten op het kopen van kleding en hier bewuster mee bezig zijn.

Aan de ene kant wel, maar aan de andere kant zie ik ook bij jonge mensen dat ze veel kleding kopen, doordat ze op internet bij bijvoorbeeld bekende personen nieuwe kleding zien en het daardoor ook eerder zelf willen kopen en op die manier erg beïnvloed worden. Dit zijn vooral nieuwe trends, die door goedkope merken worden geproduceerd.
Mensen willen nieuwe kleding, maar toch goedkoop zodat ze telkens weer wat nieuws kunnen dragen. Iemand kan iedere week of iedere maand weer wat nieuws kopen. Wij kochten vroeger twee keer per jaar nieuwe kleding: ieder voorjaar en ieder najaar.  

Heb je nog een laatste eindnoot wat je jonge mensen zou willen adviseren in het kopen van kleding of wat je nu ziet gebeuren ten opzichte van vroeger?
Ik zou adviseren – als je het ook kunt betalen – om liever één of twee nieuwe kledingstukken te kopen dan zes of acht kledingstukken die veel goedkoper zijn, maar van mindere kwaliteit. Als het kan zou ik altijd voor kwaliteit gaan wanneer je kledingstukken koopt. Kleding van kwaliteit zit gewoon beter. Daarnaast mag je je best opdoffen voor een speciale gelegenheid en hier hoef je niet gelijk nieuwe kleding voor te kopen. Mensen doen nu veel eerder hun kleding weg er zijn nog veel mooie, tweedehands kledingstukken te vinden. 

Lieve oma,

Bedankt voor je openheid en enthousiasme tijdens het interview. Ik vind het bijzonder om op deze manier je weer iets beter te leren kennen. Daarnaast vind ik ons gesprek, in het tweede deel van het interview over de huidige productieomstandigheden, ook erg interessant en leuk om met jou te voeren.

Ik hoop dat ik jouw (maar toch ook een beetje ons) verhaal in één mooi geheel heb kunnen uitwerken over het onderwerp Jaren aan textiel. 

Liefs Anne 

Aanbevolen artikelen

© AnUel 2025  |  Realisatie door Subsecond Systems